Zanim w kościele katolickim rozpocznie się okres świąt wielkanocnych wierni przeżywają czas pokuty, który nazywany jest Wielkim Postem. Wielki Post jest określany także mianem czasu pasyjnego. Jego celem jest jak najlepsze przygotowanie chrześcijan do oczekiwania na Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.
Wielki Post obejmuje okres od Środy Popielcowej aż do Wielkiego Czwartku. Czas ten w kościele katolickim bywa określany jako post czterdziestodniowy. Początkowo jednak w okres Wielkiego Postu były wliczane tylko dwa dni, mianowicie Wielki Piątek oraz Wielka Sobota. W III wieku ustalono, że post będzie trwał przez siedem dni, a już w kolejnym stuleciu post przedłużono do czterdziestu dni. Adoracja w Wielki Czwartek i nabożeństwa Wielkiego Piątku są zakończeniem Wielkiego Postu i wejściem w okres liturgiczny, który nazywany jest Triduum Paschalnym.
Początek Wielkiego Postu przypada w Środę Popielcową, w czasie której we wszystkich katolickich kościołach odbywa się obrzęd posypywania głów popiołem. Zwyczaj ten praktykowany jest od XVI wieku. Zwyczajem obowiązującym w całym kościele katolickim uczynił go papież Urban II. Wtedy też ustalono, iż popiół miał pochodzić z palm święconych w Niedzielę Palmową w poprzednim roku. W czasie posypywania głów popiołem kapłan wypowiada następujące słowa: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” lub „Prochem jesteś i w proch się obrócisz”.
Wielki Post jest okresem pokuty i nawrócenia. W tym czasie zaleca się post, modlitwę oraz jałmużnę. W kościołach w całej Polsce w okresie Wielkiego Postu są śpiewane różne pieśni wielkopostne, takie jak „Ludu mój, ludu”, „Jezu Chryste Panie miły” czy „Wisi na krzyżu”.
Wielki Post jest obchodzony również w kościołach protestanckich. Czas ten wyróżnia się przede wszystkim w obrządkach, które kierują się ustalaniem zasad kultu tak zwaną zasadą normatywną. Wielki Post występuje więc między innymi w kościołach luterańskich, metodystycznych, anglikańskich oraz w części kościołów kalwińskich.
Czterdziestodniowy okres Wielkiego Postu wiąże się z wieloma znanymi zwyczajami i tradycjami. Niegdyś w tym czasie spożywano chleb z powidłami lub namoczony w oliwie. Podawano również śledzie bez śmietany, herbatę lipową oraz ciastka określane mianem ciastem „wiekuistych” (można je było spożywać nawet w kilka miesięcy po upieczeniu).