Święcenie pokarmów w kościołach

Przedostatnim dniem Wielkiego Tygodnia jest Wielka Sobota. W tym dniu przypada święto, w którym tradycyjnie we wszystkich kościołach katolickich w Polsce święcone są pokarmy. Wielka Sobota to także czas żałoby po śmierci Jezusa Chrystusa i ostatni moment na skorzystanie z sakramentu Pokuty.

W Wielką Sobotę praktykowany jest zwyczaj błogosławienia święconki. Święconka to dość znana nazwa pokarmów, które przynoszone są do kościołów w przedostatni dzień Wielkiego Tygodnia. Święcenie żywności jest także związane ze zwyczajem przygotowywanie uroczystego śniadania wielkanocnego. Potrawy na wielkanocne śniadanie nie mogą obyć się bez produktów poświęconych w Wielką Sobotę.

Zwyczaj święcenia pokarmów w kościołach ma dość długą tradycję, gdyż wzmianki o nim można znaleźć już w czasach pogańskich. Uznaje się jednak, że tradycja błogosławienia święconki swój początek ma w VII wieku. Na terenie Polski święcenie pokarmów jest znane od XIII wieku.

Nie we wszystkich regionach tradycja błogosławienia święconki była dobrze znana od samego początku. Święcenie pokarmów było zupełnie obce przede wszystkim dla regionów znajdujących się na zachodzie naszego kraju, które w granicach Polski znalazły się dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Z kolei na Śląsku zwyczaj święcenia pokarmów upowszechnił się dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku.

Dzisiaj w wielu kościołach święcenie pokarmów odbywa się na zewnątrz, ale są także świątynie, w których żywność w koszyczkach błogosławiona jest wewnątrz kościoła. Pokarmy mogą być święcone przez kapłanów, diakonów oraz lektorów.

Tradycyjna święconka powinna zawierać jaja, które są symbolem nowego życia (w koszyczkach najczęściej pojawiają się w formie kolorowych pisanek), cukrowego baranka z chorągiewką, sól kuchenną (wedle tradycji ma ona chronić przed zepsuciem), chleb, chrzan, pieprz, wędlinę orz świąteczne ciasta. Koszyczki najczęściej wykonywane są z wikliny. W niektórych domach przystraja się je dodatkowo listkami bukszpanu.

Koszyczek z wielkanocną święconką jest stawiany na stole w czasie uroczystego śniadania w Niedzielę Zmartwychwstania. Śniadanie wielkanocne najczęściej rozpoczyna się od podzielenia się jajkiem (w swojej symbolice jest to zwyczaj nawiązujący do bożonarodzeniowego łamania się opłatkiem). Obok kolorowych pisanek, wędlin i pieczywa na świąteczne śniadanie często podaje się także staropolski żurek. Na stole nie może także zabraknąć słodkich wypieków. Najbardziej znanym ciastem wielkanocnym jest oczywiście babka drożdżowa, ale bardzo popularne są także mazurki.